ZONNEWENDE
Janwillem Jagers on Yoni de Groot - 1992 - NL
Naar aanleiding van de opening van de expositie van Yoni de Groot dd 16-5-1992 in de Groningse gallerie "Sign" wil ik iets schrijven over een drogenaald-ets genaamd "Zonnewende" die daar hangt.
Ik zal beginnen met het beschrijven van de ruimte waar deze ets in is geëxposeerd. Gallerie "Sign" is gevestigd in een oude slagerij. Dit is nog zichtbaar door de tegelwanden en de indeling van de ruimte. Een grote ruimte die waarschijnlijk vroeger de winkel was en waar nog een werktafel in de achterkant van de ruimte zit. Hierboven bevind zich een raam dat uitzicht bied op een kleine ruimte daarachter, waarvan ook alle wanden zijn bedekt met tegels. Door het raam is de drogenaald-ets "Zonnewende" zichtbaar, ze hangt aan de tegenoverliggende wand. Schuin van boven valt er daglicht op de ets. Waarschijnlijk is een combinatie van factoren verantwoordelijk voor het feit dat ik deze skriptie schrijf over "Zonnewende". De ets zelf op de eerste plaats, de ruimte waarin ze hangt, het daglicht dat er schuin opvalt (waarschijnlijk door een raam in het plafond), ook de spiegeling van het raam waardoor ik de ets zag.
Dat wat ik hiervoor telkens één drogenaald-ets heb genoemd is eigenlijk één beeld bestaande uit een grote ets omringd door 12 kleine etsen. Allen zijn ze ingelijst in een houten frame met glas ervoor. De grote ets (formaat 50 x 50 cm.) hangt in het midden. De 12 kleine etsen (formaat 25 x 25 cm.) zijn er nauwsluitend om heen gegroepeerd, zodanig dat alle etsen samen één groot vierkant vormen.
Op de grote ets is een gestileerde bloempot te zien van de zijkant. Enkel zichtbaar zijn de zwarte dikke lijnen op een witte achtergrond die samen een aardewerken bloempot in zijaanzicht vormen. Hoewel er geen diepte in zit klopt de vorm toch, zij geeft als het ware slechts de contouren weer, met die uitzondering dat er een lijn door het beeld loopt die de rand van de bloempot aangeeft. De bloempot staat op zijn kop. De 12 kleine etsen eromheen vertonen ieder drie elkaar omvattende cirkels. Een kleine cirkel met daaromheen een grotere cirkel en daar weer omheen op gelijke afstand weer een grotere cirkel. Ook deze cirkels bestaan slechts uit dikke zwarte lijnen op een witte achtergrond.
De combinatie van het zijaanzicht van de bloempot met de kleine cirkels doet vermoeden dat deze cirkels het bovenaanzicht van de bloempot zijn, wanneer ze niet op haar kop zou staan. Ieder bovenaanzicht is anders, hoewel ze op het eerste gezicht het zelfde lijken, zitten er kleine nuances tussen de verschillende etsjes. Daar waar de lijnen niet overal even dik zijn, zijn de vormen niet volmaakt centrisch evenals de lijnen van de bloempot niet met de lineaal en passer zijn getrokken.
Zonnewende.
Yoni de Groot is in 1991 afgestudeerd als graficus aan de Koninklijke Akademie voor Kunst en Vormgeving in Den Bosch. Binnen de grafiek heeft ze zich nog verder gespecialiseerd in droge naald-etsen. De expositie waarin "Zonnewende" hangt is haar eerste expositie sinds haar afstuderen. Na haar eindexamen heeft haar werk een belangrijke verandering ondergaan. Waar ze eerst landschappen, of eerder indrukken van landschappen maakte, concentreert ze zich nu op eenvoudige vormen, objecten. Ook waar haar landschappen eerder indrukken van die landschappen zijn, zijn de objecten die ze etst eerder indrukken van die objecten. Op de expositie hangen etsen van landschappen en etsen van objecten samen. Oud en nieuw werk.
De eindexamenskriptie van Yoni de Groot bestaat uit twee delen. Het ene deel is een in de vorm van brieven geschreven dagboekachtige beschouwing over de kunst en het leven. Het andere deel, door haarzelf "woordbeelden" genoemd, bevat woordenreeksen, eigenlijk met hetzelfde thema als de brieven. Het zijn gevoelsmatige indrukken van haar zelf en de haar omringende wereld met betrekking tot haar werk. Ook haar droge naald-etsen doen aan als "gevoelsmatige indrukken". Dat klinkt misschien raar na bovenstaande beschrijving van de ets "Zonnewende". Uit die beschrijving zou je kunnen opmaken dat het hier gaat om een koele, zuiver formele registratie van een willekeurig object. Alleen de titel van het werk ontkracht bovenstaand vermoeden. Door de titel krijgt het werk voor mij kosmische afmetingen. En ik zie het. Bovenaanzichten van bloempotten worden zonnen. Een bloempot wordt datgene wat hij zou kunnen bevatten: aarde.
Zonnewende.
In eerste instantie zag ik wel de zon maar niet de wende. Maar een kanteling is ook een wende. De aarde kantelt zich en wordt zon. Dat wat buiten is, is eigenlijk ook binnen. Eigenlijk vind hier ook een kanteling van de werkelijkheid plaats, die de mogelijkheid biedt om niet alleen dit werk anders te zien, maar ook de werkelijkheid zelf. Misschien is dit wel helemaal niet de bedoeling van de kunstenares geweest, maar het werk raakt me en verwijd mijn blikveld en ik geloof daarom niet dat ik met deze interpretatie haar werk geweld aan doe. Ik zou me ook kunnen voorstellen, als ik denk aan "gevoelsmatige indrukken" dat dit werk over een inwendige zonnewende gaat. Wat ik goed vind aan deze droge naald-ets is dat een zuiver formele benadering op zich al interessant is, maar het ook de mogelijkheid bied om dieper door te dringen en vervolgens een zicht geeft op een andere werkelijkheid of kosmos.
Zonnewende.
Bronvermelding: "Verzameld in tijden van herkenning" - Eindexamenskriptie 1991, Yoni de Groot.
Ik zal beginnen met het beschrijven van de ruimte waar deze ets in is geëxposeerd. Gallerie "Sign" is gevestigd in een oude slagerij. Dit is nog zichtbaar door de tegelwanden en de indeling van de ruimte. Een grote ruimte die waarschijnlijk vroeger de winkel was en waar nog een werktafel in de achterkant van de ruimte zit. Hierboven bevind zich een raam dat uitzicht bied op een kleine ruimte daarachter, waarvan ook alle wanden zijn bedekt met tegels. Door het raam is de drogenaald-ets "Zonnewende" zichtbaar, ze hangt aan de tegenoverliggende wand. Schuin van boven valt er daglicht op de ets. Waarschijnlijk is een combinatie van factoren verantwoordelijk voor het feit dat ik deze skriptie schrijf over "Zonnewende". De ets zelf op de eerste plaats, de ruimte waarin ze hangt, het daglicht dat er schuin opvalt (waarschijnlijk door een raam in het plafond), ook de spiegeling van het raam waardoor ik de ets zag.
Dat wat ik hiervoor telkens één drogenaald-ets heb genoemd is eigenlijk één beeld bestaande uit een grote ets omringd door 12 kleine etsen. Allen zijn ze ingelijst in een houten frame met glas ervoor. De grote ets (formaat 50 x 50 cm.) hangt in het midden. De 12 kleine etsen (formaat 25 x 25 cm.) zijn er nauwsluitend om heen gegroepeerd, zodanig dat alle etsen samen één groot vierkant vormen.
Op de grote ets is een gestileerde bloempot te zien van de zijkant. Enkel zichtbaar zijn de zwarte dikke lijnen op een witte achtergrond die samen een aardewerken bloempot in zijaanzicht vormen. Hoewel er geen diepte in zit klopt de vorm toch, zij geeft als het ware slechts de contouren weer, met die uitzondering dat er een lijn door het beeld loopt die de rand van de bloempot aangeeft. De bloempot staat op zijn kop. De 12 kleine etsen eromheen vertonen ieder drie elkaar omvattende cirkels. Een kleine cirkel met daaromheen een grotere cirkel en daar weer omheen op gelijke afstand weer een grotere cirkel. Ook deze cirkels bestaan slechts uit dikke zwarte lijnen op een witte achtergrond.
De combinatie van het zijaanzicht van de bloempot met de kleine cirkels doet vermoeden dat deze cirkels het bovenaanzicht van de bloempot zijn, wanneer ze niet op haar kop zou staan. Ieder bovenaanzicht is anders, hoewel ze op het eerste gezicht het zelfde lijken, zitten er kleine nuances tussen de verschillende etsjes. Daar waar de lijnen niet overal even dik zijn, zijn de vormen niet volmaakt centrisch evenals de lijnen van de bloempot niet met de lineaal en passer zijn getrokken.
Zonnewende.
Yoni de Groot is in 1991 afgestudeerd als graficus aan de Koninklijke Akademie voor Kunst en Vormgeving in Den Bosch. Binnen de grafiek heeft ze zich nog verder gespecialiseerd in droge naald-etsen. De expositie waarin "Zonnewende" hangt is haar eerste expositie sinds haar afstuderen. Na haar eindexamen heeft haar werk een belangrijke verandering ondergaan. Waar ze eerst landschappen, of eerder indrukken van landschappen maakte, concentreert ze zich nu op eenvoudige vormen, objecten. Ook waar haar landschappen eerder indrukken van die landschappen zijn, zijn de objecten die ze etst eerder indrukken van die objecten. Op de expositie hangen etsen van landschappen en etsen van objecten samen. Oud en nieuw werk.
De eindexamenskriptie van Yoni de Groot bestaat uit twee delen. Het ene deel is een in de vorm van brieven geschreven dagboekachtige beschouwing over de kunst en het leven. Het andere deel, door haarzelf "woordbeelden" genoemd, bevat woordenreeksen, eigenlijk met hetzelfde thema als de brieven. Het zijn gevoelsmatige indrukken van haar zelf en de haar omringende wereld met betrekking tot haar werk. Ook haar droge naald-etsen doen aan als "gevoelsmatige indrukken". Dat klinkt misschien raar na bovenstaande beschrijving van de ets "Zonnewende". Uit die beschrijving zou je kunnen opmaken dat het hier gaat om een koele, zuiver formele registratie van een willekeurig object. Alleen de titel van het werk ontkracht bovenstaand vermoeden. Door de titel krijgt het werk voor mij kosmische afmetingen. En ik zie het. Bovenaanzichten van bloempotten worden zonnen. Een bloempot wordt datgene wat hij zou kunnen bevatten: aarde.
Zonnewende.
In eerste instantie zag ik wel de zon maar niet de wende. Maar een kanteling is ook een wende. De aarde kantelt zich en wordt zon. Dat wat buiten is, is eigenlijk ook binnen. Eigenlijk vind hier ook een kanteling van de werkelijkheid plaats, die de mogelijkheid biedt om niet alleen dit werk anders te zien, maar ook de werkelijkheid zelf. Misschien is dit wel helemaal niet de bedoeling van de kunstenares geweest, maar het werk raakt me en verwijd mijn blikveld en ik geloof daarom niet dat ik met deze interpretatie haar werk geweld aan doe. Ik zou me ook kunnen voorstellen, als ik denk aan "gevoelsmatige indrukken" dat dit werk over een inwendige zonnewende gaat. Wat ik goed vind aan deze droge naald-ets is dat een zuiver formele benadering op zich al interessant is, maar het ook de mogelijkheid bied om dieper door te dringen en vervolgens een zicht geeft op een andere werkelijkheid of kosmos.
Zonnewende.
Bronvermelding: "Verzameld in tijden van herkenning" - Eindexamenskriptie 1991, Yoni de Groot.